ความรู้ที่ควรทราบ

ท้องเสียเรื้อรังในสัตว์เลี้ยง 2

ความหมายของท้องเสียเรื้อรัง

สาเหตุ:  อาการท้องเสียเรื้อรังอาจเกิดจากสาเหตุใหญ่ๆคือ

• 1. โรคที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินอาหารโดยตรง (Primary gastrointestinal disease)
• 2. โรคที่ไม่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินอาหาร (Secondary gastrointestinal disease)

 โรคที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินอาหารโดยตรง

1. โรคติดเชื้อ แบคทีเรีย – Salmonella, Campylobacter, Clostridium, Enteropathogenic E.coli
2. ไวรัส – Parvovirus, Coronavirus
3. โปรโตซัวและพยาธิ – Giardia, Tritrichomonas, Helminths
4. การแพ้อาหาร
5. เนื้องอกที่ระบบทางเดินอาหาร
6. ภาวะไม่สมดุลของจุลินทรีย์ในระบบทางเดินอาหาร  (Microfloral Dysbiosis)
7. กลุ่มโรคที่มีการอักเสบของระบบทางเดินอาหาร  (Inflammatory Bowel Disease, IBD)

โรคที่ไม่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินอาหารโดยตรง

1. ความผิดปกติของตับอ่อน (Exocrine Pancreatic Insufficiency, EPI)
2. โรคตับ โรคไต
3. โรคของต่อมไร้ท่อ Hypoadrenocortism, Hyper/Hypothyroidism
4. โลหิตเป็นพิษ
5. มดลูกอักเสบเป็นหนอง (Pyometra), เยื่อบุช่องท้องอักเสบ (Peritonitis)
6. ยาและสารพิษ

ดังนั้นจะเห็นว่ากลุ่มอาการท้องเสียเรื้อรังในสัตว์เลี้ยงมีสาเหตุเบื้องหลังมากมาย การตรวจอุจจาระอย่างเดียวแล้วบอกว่าพบแบคทีเรียมาก แล้วทำการรักษาเลยอาจไม่ได้ใช่วิธีที่เหมาะสมที่สุดเสมอไป

การวินิจฉัยและการตรวจร่างกายอย่างละเอียดจำเป็นต้องทำในกรณีที่เป็นเรื้อรังมานานรวมถึง

• ตรวจค่าเลือด, ตรวจปัสสาวะ
• ตรวจอุจจาระ 
• เอ็กซ์เรย์, อัลตร้าซาวด์
• ตรวจลักษณะทางจุลพยาธิวิทยา

ในกรณีที่สงสัยปัญหาเฉพาะโรต อาจมีการตรวจเพิ่มเติมเฉพาะออกไป เช่น

• การใช้ฮอร์โมนกระตุ้นในสุนัข  ACTH stimulation test in dogs, T4/TSH
• ตรวจคัดกรองปัญหาที่เกี่ยวข้องกับไวร้สในแมว FeLV/FIV testing in cats
• TLI  (Trypsin Like-Immunoassay)
• Folate & Cobalamin (Vitamin B12)
• การทดสอบที่เกี่ยวข้องกับอาหาร หรือยาบางชนิด

 การพยากรณ์โรค:  กรณีที่มีปัญหาท้องเสียเรื้อรัง รุนแรง ผลการรักษาและการพยากรณ์โรคจะมีความแตกต่างกันมากและไม่แน่นอน ขึ้นอยู่กับวิธีการรักษา การรักษาบางอย่าง เช่นการใช้ยากดภูมิที่เข้าสเตียรอยด์ อาจมีผลข้างเคียง เช่นสัตว์มีอาการ ปัสสาวะบ่อย กินน้ำมาก กรณีมีปัญหาในเรื่องการย่อย-การดูดซึม อาจพบอาการกล้ามเนื้ออาจลีบ

จากการศึกษาสัตว์ป่วยที่เป็น IBD - Inflammatory Bowel Disease (Craven et al. 2004) ซึ่งเป็น กลุ่มอาการท้องเสียเรื้อรังที่เกี่ยวเนื่องกับระบบภูมิต้านทาน และก่อให้เกิดอาการอักเสบของเยื่อบุทางเดินอาหาร พบว่า 50% มีการกลับมาเป็นซ้ำ และ 17% ไม่ตอบสนองต่อการรักษาใดๆเลย